Een vlot hemdje van fossiele brandstoffen

Dat de kleding die we kopen elders leidt tot heftige misstanden - dwang- en kinderarbeid zijn nog maar het begin van een akelig lange lijst - weten we allang. En de meeste stoffen waar we ons de hele dag in hullen hebben óók nog eens een stevige impact op het milieu. 

Elk jaar wordt wereldwijd zo'n 60 miljard kilo textiel geproduceerd. Stoffen die worden gemaakt van natuurlijke materialen, zoals katoen en wol, leiden in de regel tot een forse uitstoot van CO2. En aan het einde van het productieproces is vaker wel dan niet sprake van bleek- en verfprocessen met chemicaliën, die vervolgens rivieren en oceanen vervuilen.

Vrolijke kringlooptas.

Synthetische stoffen als polyester kun je evenmin duurzaam noemen. In de regel gemaakt met ruwe olie als grondstof. Dat ik nu een polyester hemdje draag, betekent eigenlijk dat ik me letterlijk heb gehuld in fossiele brandstoffen. Er zijn bovendien aanwijzingen dat plastic vezels uit deze materialen, die wegspoelen met het waswater, uiteindelijk deels in de plasticsoep belanden die onze oceanen vervuilt.

Maar ja: wat moet je daar als gewone consument mee?

Je kúnt een berg rapporten doorploegen om inzicht te krijgen in de herkomst van je kleding - zowel als het gaat om arbeidsomstandigheden, als om de milieu-effecten van bepaalde types textiel. Maar dat kost meer tijd dan de meesten van ons hebben. Bovendien moet je, om goed te begrijpen wat er precies staat, meestal beschikken over veel meer specifieke textielkennis dan de gemiddelde consument.

Er zijn wel lijstjes en onderzoeken die inzicht bieden in de milieu-impact van verschillende types textiel; polyester en conventioneel katoen kun je bijvoorbeeld beter laten hangen. Maar het is lastig die lijstjes echt als leidraad te gebruiken als je in de winkel staat. Het aantal beschikbare materialen en combinaties van materialen is zó groot, dat een gewone koper simpelweg het overzicht verliest.

Dus speel ik sinds een paar maanden gewoon vals. Al mijn kleding - op basics als hemdjes en sokken na - komt van kringloopzaken in de buurt. 

Als iemand anders mijn kleding vóór mij al heeft gedragen, omzeil ik de ethische keuzes die met arbeidsomstandigheden te maken hebben: die moeilijke keuzes heeft de eerste drager eigenlijk al gemaakt. En als het gaat om het beperken van broeikasgassen, is gebruikte kleding sowieso het beste. Hergebruik van textiel zou per kilo stof de uitstoot van 3,4 kilo CO2 besparen.

In Nederland belandt de meerderheid van alle textiel uiteindelijk nog steeds bij het restafval. 135 miljoen kilo textiel per jaar, om precies te zijn - dik 10.000 vrachtwagens vol. Slecht nieuws, omdat de productie van nieuw textiel leidt tot een enorme uitstoot van broeikasgassen en textielvezels in principe voor bijna 100 procent te recyclen zijn. 

Hier gaat alles wat nog in goede staat is dus naar de kringloop; wat gescheurd is of onder de blijvende vlekken zit, gaat naar een speciale textielcontainer. 

De lokale tweedehandszaken zijn zo goed, dat ik nu vaak betere en leukere kleding vind dan voorheen. Voor een spotprijs. Vanochtend nog: twee zomerjasjes, drie rokken, twee jurkjes, een fleurige bloes en twee tassen voor een totaalbedrag van 48 euro. Misschien niet helemaal in overeenstemming met de echte Gouden Regel van duurzaam winkelen: niet meer kleding kopen dan je echt nodig hebt.

Daar ga ik de volgende keer maar 's op oefenen.

Het Vriezerexperiment (of: de kunst van het wentelteefjes bakken)

Onze vriezer, een tafelmodelletje met drie lades, is een ouwetje. We hebben nooit tijd en zin om het ding te ontdooien, dus staat ie soms rustig maanden achtereen aan met een gestaag groeiend laagje ijs op de koelelementen (terwijl het energieverbruik volgens Eneco met een laagje van 2 millimeter al met 10 procent stijgt).
En vanwege 'veel te vol' staat de deur ook nog regelmatig vrij lang open, omdat het nu eenmaal tijd kost bevroren broden uit een veel te krap nisje te wrikken.

Een vriezer van een jaar of acht oud, zoals de onze, verbruikt zo 300 à 350 kWh aan elektriciteit per jaar - ongeveer de opbrengst van één zonnepaneel. Meer stroom dan de gemiddelde vaatwasser, wasmachine of koelkast. En da's bij een efficiënte inzet, dus bepaald niet zoals wij het doen.

Terwijl we onze vriezer gebruiken voor producten die we welbeschouwd helemaal niet in hóeven te vriezen.
Een vriezer inzetten om te voorkomen dat je etensresten weg moet gooien is volgens het No Waste Network zo'n slecht idee nog niet - voedselverspilling levert namelijk meer milieuschade op dan de energie die het kost om eten te bevriezen. Maar wij leggen nooit restjes in de vriezer. Wij leggen er alleen enorme hopen brood in, en af en toe wat diepvriesgroente, zodat we minder vaak naar de winkel hoeven. En o ja: één fles limoncello waar we nooit een glas van nemen.

Terwijl je ook gewoon wat vaker naar de bakker kunt gaan en verse groente kunt kopen: heb je die hele vriezer niet nodig. Er zijn meer mensen die een tijd zonder vriezer of zelfs zonder koelkast kunnen.

Dus is, na een ietwat ongemakkelijk gesprek met mijn vriend, de vriezer drie weken geleden uitgezet. Bij wijze van experiment, met een vluchtroute: vindt hij op enig moment dat we zonder vriezer te vaak met oud brood zitten, dan gaat de stekker er gewoon weer in.

Tot nu toe gaat het echter prima.

We hebben gemerkt dat brood dat nog niet is voorgesneden veel langer lekker blijft, ook in de koelkast of gewoon op het aanrecht. Blijft er een enkele keer toch wat brood over dat aan de droge kant is: ik heb de kunst van het wentelteefjes bakken en croutons maken herontdekt.
Groente waarvan we eerder een diepvriesvariant aanschaften, kopen we nu vers en wat korter van tevoren.
En that's that.

Er zijn trouwens handige lijstjes beschikbaar waarop je precies kunt zien in welke omstandigheden en bij welke temperatuur je groente en fruit het langst kunt bewaren: veel dingen doen het sowieso beter buiten de koelkast of vriezer. Heel cool is deze pagina met ideeën voor slimmere bewaarmethodes. Wel alleen geschikt voor creatieve types met technische inslag, overigens.


PS. Ik raad jullie met klem aan pakken diepvriesspinazie UIT een vriezer te halen voor je die ontdooit. Ontdooide, vergeten pakken diepvriesspinazie ruiken niet fijn.
Dat weet ik nu.
On the bright side: een bakje koffiedrab neemt dus écht nare geurtjes op - dat weet ik nu ook.