De boom lijkt altijd groener bij de buren

Voor het milieu zou het het beste zijn als we gewoon géén kerstboom kochten.

Want of je nou een kunst- of echte boom vol ballen hangt, alleen al het ritje naar het tuincentrum of de bomenboer zorgt voor vermijdbare CO2-uitstoot. Net als het treurige einde van je boom in de verbrandingsinstallatie of op een composthoop.

Maar als je dan tóch een boom wilt kopen, welke heeft dan de kleinste milieu-impact?

Volgens de meeste onderzoeken is een natuurlijke boom duurzamer. Dit artikel (wel verouderd, uit 1998) legt in detail uit wat je ook simpel kunt zeggen: het kost meer grondstoffen en energie om een kunstboom te maken. En die zorgt met al z'n kunststof en plastic ook voor meer uitstoot van schadelijke stoffen, als hij na een paar jaar wordt afgedankt.

Recenter is dit rapport, dat de milieu-effecten van kunstbomen en echte bomen op een aantal punten vergelijkt op basis van diverse studies. Het richt onder andere de aandacht op de voordelen die echte bomen opleveren vóór ze in onze huiskamer belanden: dat ze CO2 opnemen bijvoorbeeld, zuurstof produceren en een thuishaven bieden aan allerlei beestjes.
Nadeel aan dit rapport: een van de opdrachtgevers, degene ook die alles aan elkaar schreef, werkt wel erg veel voor de 'natuurlijkebomenbranche' zelf. Niet echt een onafhankelijk onderzoek dus.

Gelukkig kwam ik ook dit Canadese onderzoek tegen (je moet wel je mailadres in te vullen om het te kunnen downloaden), eerder al in begrijpelijke taal toegelicht in de New York Times. Al is dat niet eens echt nodig: de samenvatting van de onderzoekers zelf is helder (en de onderbouwing zéér uitgebreid). Als je een kunstboom zes jaar gebruikt, heeft hij een drie keer zo grote impact op klimaatverandering als de natuurlijke bomen die je in die zelfde zes jaar zou gebruiken. Pas als je een kunstkerstboom bijna twintig jaar houdt, is die qua CO2-uitstoot milieuvriendelijker dan een echte.

Wel een kanttekening: let er bij aanschaf van een natuurlijke boom op dat hij niet van al te ver is aangevoerd, want al dat transport zorgt uiteindelijk voor de grootste milieubelasting, zegt Milieu Centraal. Nieuwe lampjes kopen? Let dan op het energieverbruik.
Als je boom de deur uit gaat: zet hem met kluit in de tuin. Of, als je daar geen plek voor hebt: liever op de composthoop dan naar de kerstboomverbranding.

Dan zijn er nog wat losse dingen die je kunt doen om milieuvriendelijk kerst te vieren.
Zo kun je je eigen kerstversiering maken van natuurlijke materialen. Of dit idee voor een duurzaam kerstdiner eens bekijken.

Blijkt dat bleke pokke-papier ineens de norm

"Misschien was het een beetje een mode-artikel", zei de meneer van de boekhandel.

Zijn winkel was de zesde die ik bezocht, op zoek naar notitieblokken van gerecycled papier. Overal hetzelfde antwoord: "Dat verkopen we al een hele tijd niet meer."
Eén winkelier legde uit: "Vroeger hadden we er bewust voor gekozen zoiets in het assortiment te houden. Daar zijn het de tijden niet meer naar. De mensen willen niks dat duurder is dan bij de Action."

Vroeger. Dan moet hij de jaren negentig bedoelen, toen in vele winkels gerecyclede schriften lagen. Met van dat bruinige papier met spikkeltjes. Toen vond ik dat niet mooi en koos ik liever voor het spierwitte bleekpapier waar ik nu juist vanaf wil.
Wat blijkt: vindt de rest van de wereld dat pokke-papier ineens de norm.

Overigens is het verschil in milieubelasting tussen 'nieuw' en gerecycled papier volgens Milieu Centraal klein, als het gaat om energieverbruik tijdens de productie. (Al is er volgens de website Papierpraat.nl weer wél een groot verschil: die noemen cijfers van 1,7- 5,5 kWh energieverbruik voor elke kilo gerecycled papier en 5 tot ruim 10 kWh per kilo van zogenaamde 'virgin (nieuwe) vezels'.)

Voor de productie van hergebruikt papier is hoe dan ook minder water nodig, en je hoeft er ook geen extra bomen voor te kappen.

Een gemiddelde Nederlander verbruikt jaarlijks ruim 100 kilo papier. Dat zit in de kranten die we lezen, de notities die we maken, de verpakking van ons eten. Goed voor 1.800.000.000 kilo papier op jaarbasis, in ons land alleen. En da's nog maar de helft van ons Nederlands papier, want bedrijven en instellingen zijn goed voor nog eens dezelfde hoeveelheid.

Volgens Milieu Centraal betekent duurzaam met papier omgaan dan ook vooral: mínder papier gebruiken.

Dus komen er een paar nieuwe voornemens op het lijstje van mijn Keukentafelklimaattop. Ik zal proberen de rest van deze maand geen enkele print meer te maken, maar alles te lezen vanaf beeldschermen (die in elk geval op mijn werk toch al aan staan).
Ook beloof ik geen nieuwe boeken meer aan te schaffen, als er ook een tweedehands versie of bibliotheekboek beschikbaar is.

En verder ga ik toch lekker die gerecyclede blokjes bestellen.
Want online vond ik wél wat bruins met spikkeltjes. 

Hier bijvoorbeeld. En hier.