zaterdag 25 april 2015

Bloemen houden helemaal niet van mensen

Bloemen houden helemaal niet van mensen - alle mooie reclameslogans ten spijt.

Bloemen veroorzaken mensenrechtenschendingen in landen als Kenia en Afghanistan. Of komen uit energie slurpende kassen, die een bijdrage leveren aan de klimaatverandering die het de mensheid steeds heter onder de voeten maakt.

Wat op het eerste oog vrolijk oogt en heerlijk ruikt, blijkt bij nadere beschouwing vaak gedrenkt in olie en een geur van menselijke ellende.

Wie elke week een bosje bloemen koopt, heeft daarmee na een jaar de uitstoot van zo'n 450 kilogram koolstofdioxide veroorzaakt - een uitstoot van broeikasgassen die gelijkstaat aan een retourtje Amsterdam-Bordeaux met de auto. Of je bloemen koopt die zijn geïmporteerd uit een ander continent of geteeld in een Hollandse kas maakt weinig uit. De ene variant belast het milieu door de koeling tijdens het transport en het vervoer per vliegtuig, de andere door het energieverbruik in de kas. En het merendeel van de bloemen die we in Nederland kunnen kopen, kómt van een ander continent of uit een kas.

Geïmporteerde snijbloemen komen bovendien regelmatig van telers die het niet zo nauw nemen met de mensenrechten. Sommigen gebruiken agressieve methodes voor ongediertebestrijding, die ook de gezondheid van hun werknemers rechtstreeks bedreigen. Kinderarbeid is op sommige kwekerijen volkomen normaal. Velen betalen medewerkers belachelijk weinig. Er is op grote schaal sprake van seksuele intimidatie.

En de snijbloemen die we in Nederland kunnen kopen - onze gerbera's, chrysanten, rozen - komen steeds vaker uit landen waar deze misstanden in de bloementeelt voorkomen.

Er zijn wel uitwijkmogelijkheden. Er zijn initiatieven zoals dat van de Duurzame Bloemisten, die bloemen zo telen dat het een minimale impact op het milieu heeft: zonder chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest of kassen, op Nederlandse bodem. En er zijn meer labels met oog voor mens en milieu; op de site van Milieu Centraal vind je een overzichtje.

Maar in ons huis geldt voorlopig: geen gekochte bloemen. In onze vazen is alleen nog plek voor de madeliefjes die mijn dochtertjes plukken of de bloemen die we zelf in onze tuin hebben geplant.
Neemt iemand een bos voor me mee, dan zal ik die niet weigeren - maar zelf koop ik ze niet meer. Omdat álle bloemen die ergens bedrijfsmatig worden geteeld nu eenmaal een impact hebben op hun omgeving. Water verbruiken, voedingsstoffen. En ik het alleen maar eens kan zijn met de stelling zoals die in dit artikeltje ook wordt verwoord: wat niet nodig is, mag het milieu gewoon niet belasten.

En bloemen zijn mooi, fijn, maar als puntje bij paaltje komt: nódig hebben wij ze niet.

dinsdag 7 april 2015

Wat de pot schaft

Net na de jaarwisseling schreef ik een blogje over de snelste manier om je voedingspatroon duurzamer te maken: stoppen met vlees eten, of je vleesconsumptie in elk geval beperken. Naar schatting veroorzaakt veeteelt wereldwijd liefst 18 procent van de totale broeikasgasemissies en is de sector goed voor 80 procent van al het menselijk grondgebruik.

Al bestaan er grote verschillen tussen verschillende soorten vlees - step away from the cow! (zie p. 4 van link) - over het algemeen zijn niet-dierlijke producten de betere keuze. Minder vlees en zuivel eten is, om het milieu te sparen, een verstandige keuze.

Maar je kunt de milieu-impact van je voedselpatroon ook met andere instrumenten beperken. Voedsel blijft hoe dan ook een interessant thema voor wie zijn carbon footprint wil verkleinen: naar schatting wordt 20 tot 30 procent van alle broeikasgasemissies in de EU veroorzaakt door onze voedselconsumptie, van productiefase tot fornuis.

Deze aflevering van Tegenlicht - zeer de moeite waard - stipt overigens knelpunten in de voedselproductie aan waar ik nog nooit over had nagedacht.
Dat de ene groente een veel zwaarder beslag legt op de bodem dan de andere, bijvoorbeeld. Dat een gewas als de tomaat daarom vaker vraagt om extra bemesting met kunstmest, die in de regel bijproducten van olieraffinage bevat.
En dat het écht loont om te eten wat het seizoen in je eigen omgeving biedt, zodat er geen energie wordt gestoken in vliegtuigtransporten of het opwarmen van kassen. Op de site van Milieu Centraal vind je een uitgebreide groente- en fruitkalender, waarmee je kunt opzoeken welke gewassen nu in Nederland en Europa beschikbaar zijn van de volle grond.

Als je de boodschappen eenmaal hebt gedaan - liever met de fiets dan met de auto - kun je ook in je keuken nog een verschil maken. Een gaskookplaat is milieuvriendelijker dan elektrische kookplaten. Je bespaart ook energie met pannen die niet te groot zijn en niet meer water bevatten dan strikt nodig is, zodat je geen 'loze' lucht of overbodig water opwarmt. Kook met het deksel op de pan. En gebruik, om de energie van je kookplaat efficiënter te benutten, een snelkookpan of hooikist (die gaan op mijn verlanglijstje). Draai het vuur onder de pasta of rijst ook gerust halverwege de kooktijd uit: in een pan met deksel wordt ie alsnog gaar, al kost het soms een paar minuutjes extra.

Koop en kook ook niet te veel, zodat je geen of zo min mogelijk eten weg moet gooien: want met voedselverspilling bewijs je het milieu én je eigen portemonnee een slechte dienst.
En o ja: als je je verder wilt verdiepen in milieubewust koken, koop dan níet het boekje Voetprint Cooking. Soms wat warrig geschreven en iets te veel fantasieloze, vlakke recepten (het bijbehorende blog is overigens wel de moeite waard). 

Je kunt best milieubewust én lekker eten,  heb ik inmiddels ontdekt.
Mijn voedselbijbel blijft voorlopig Veg!, dat ik hier al eens eerder heb aangeraden.


vrijdag 3 april 2015

Beeldblogje: Upcycle Mania!

Het duurt wat langer dan ik graag zou willen, voor er op dit blog een nieuw bericht verschijnt.
Nu kan ik daarvoor de geijkte smoesjes opvoeren: druk met werk, kinderen, verplichtingen - enfin, jullie kennen de riedel.

Maar eerlijk is eerlijk: ik heb de laatste weken veel tijd die ik best aan dit blog had kunnen spenderen, gewoon aan iets anders besteed. Omdat ik het leuk vond. Omdat ik misschien wel een beetje verslaafd ben - verslaafd aan upcycling. Oftewel: dingen die je normaal gesproken weg zou gooien, een nieuwe functie geven zodat je er weer blij mee bent.
Nuttig om de hoeveelheid afval die je produceert te reduceren (daar schreef ik hier al eens over) - en ook gewoon iets waar je vrolijk van wordt.

Een paar voorbeelden, in afwachting van dat echte, inhoudelijke blog dat er binnenkort heus weer komt. Als ik een beetje ben afgekickt van mijn upcycle mania.

Van conservenblikjes en wol naar pennenbakjes

Een leeg potje, een leeg blikje, een kapotte ballon en wat wol; voilá, nog meer pennenbakjes

Een leeg blikje en een likje verf: een bestekhouder voor in de keuken

Een leeg potje, oude panty en restje wol worden een waxinelichtjeshouder

Van sojasausflesje en kruidenpotje naar minivaasjes

Lege wijnflesjes worden vrolijke decoratie

Kindershirt-met-rare-vlekjes wordt hip tasje om de lunch in mee te nemen

Van afgedragen spijkerbroek naar onderzetters